شهر سوخته

شهر سوخته در 57كيلومتري جاده زابل به زاهدان قرار دارد. اين محوطه عظيم باستاني كه در سيستان قرار دارد يكي از مراكزآغاز شهر نشيني در فلات مركزي ايران ميباشد . به دليل آتش سوزي كه در سالهاي 3200 تا2750 پ م در اين شهر اتفاق افتاده است نام آنرا شهر سوخته گذاشته اند و هنوز سند مكتوبي كه نام اين شهر را مشخص كند بدست نيامده است اين شهر 151 هكتار وسعت دارد و از پنج بخش تشكيل شده بود: بخش مسكوني با وسعت 80 هكتار،بخش مركزي،صنعتي،يادماني و گورستان.در 5000سال پيش از ميلاد اين منطقه آباد بوده و درختان بيد مجنون،افرا و سپيدار در آن وجود داشته و رود هيرمند زمينهاي كشاورزي آنرا آبياري ميكرده است.درياچه هامون در 3200 پ م درياچه بزرگ و پر آبي بوده است . با حفاريهايي كه در شهر انجام گرفته است آثار لوله كشي فاضلاب به دست آمده كه نشان از فرهنگ شهر نشيني با تدبير در اين منطقه دارد.شهر سوخته يك مركز بزرگ صنعتي در زمينه سفال و زيور آلات بوده.زرگران اين شهر ورقهاي نازكتر از يك ميليمتري طلا را به اشكال مختلف در مي آوردند و در آنها سنگهاي لاجورد قرار ميدادند. صيدماهي نيز از فعاليتهاي مردم شهر بوده كه با قلاب و تور انجام ميشده است. پارچه بافي و حصير بافي نيز در اين مكان انجام ميگرفته است.باستان شناسان 108 گور در اين منطقه را بررسي كرده اند و در بعضي از آنها تا 8 جسد وجود داشت در ميان اجساد سي و يك مرد،سي و شش زن و چندين كودك و نوزاد وجود داشتند كه آنها را يك نفري يا چند نفري خاك كرده بودند. باستان شناسان عقيدي دارند در يك دوره طولاني در اين شهر مادران از سوءتغذيه رنج برده اند وبسياري از نوزادان خود را مرده به دنيا آورده اند. در حفاريهاي اين منطقه مشخص شد كه اولين تخته نرد در اين منطقه ساخته شده است و تخته نرد 60 خانه اي بدست آمده از اين منطقه اولين در جهان است.همچنين قديمي ترين درخت زيره در اين منطقه از خود آثاري بر جاي گذاشته است.در ضمن قديمي ترين انيميشن جهان باستان بر روي سفالي كه از شهر سوخته يدست آمده نقش بسته است كه بزي را نشان ميدهد كه دارد از درختي برگهايش را ميجود و بر روي درخت ايستاده است. اين قطعه سفال متعلق به پنج هزار سال پيش است. تخته نرد به دست آمده از شهر سوخته صد تا دويست سال قديمي تر از نمونه مشابه آن در بين النهرين است .معماري خانه ها بر پايه خشت ميباشد.سفال اين منطقه از نوع نخودي است.معروفترين سفال آن از نوع تركمني است كه حدود چهل درصد سفالهاي منطقه را به خود اختصاص ميدهد از مهمترين آثار به دست آمده در اين محل يك لوح نوشته گلي به خط ايلامي قديم است .زنان در شهر سوخته نقش مهمي داشتند و انها براي نشان دادن حق مالكيت از مهر استفاده ميكردند كه تعداد زيادي از آنها به دست آمده است .از ميان بيش از چهل هزار جسدي كه در شهر سوخته خفته اند باستان شناسان تنها به يك جسد دست يافته اند كه به مرگ طبيعي نمرده است واحتمالا اعدام شده است. در قبرها ابزاري را قرار ميدادند كه با زندگي فرد ارتباط داشته اند. در اكثر آنها بوته سير نيز ديده ميشود. در برخي از قبرها ورقه هاي نازك طلا با سوراخهاي ريزي قرار دارد كه موي اسب به سختي از درون سوراخها عبور ميكند.هنوز مشخص نيست با چه وسيله اي اين سوراخها را ايجاد ميكردند. در يكي از گورها اسكلت سر زني پيدا شده است كه روي آن جاي عمل جراحي نمايان است.همچنين يك چشم مصنوعي نيز به تازگي از يكي از گورهاي اين منطقه كشف شده است و جنس آن از قير طبيعي است و جاي مويرگهاي چشم را در آن تعبيه كرده اند              

كاخ سوخته شهر سوخته -3200 پ م

نمونه اي از يك گور ساده در شهر سوخته

يك سبد منحصر به فرد از شهر سوخته

طرح بازسازي يك خانه ساده در شهر سوخته

يك مهر- شهر سوخته- موزه ملي ايران